Η «χωματερή της πληροφόρησης»
- Λεπτομέρειες
- Εμφανίσεις: 2474
Η «χωματερή της πληροφόρησης»
Στο συλλογικό μας βίο σήμερα η συνείδηση του πολίτη λογαριάζεται για «χωματερή» πληροφοριακών απορριμμάτων. Τεράστιες ποσότητες ειδήσεων» κάθε μέρα είναι προϊόν μιας γιγαντιαίας μεταποιητικής Βιομηχανίας ? μεταποιεί τη ζωή σε θέαμα ή σε έντυπη πρόκληση ψυχολογικών εντυπώσεων.
Το θέαμα και η εντύπωση παράγονται για να λειτουργήσουν εφήμερα, είναι προϊόντα μιας χρήσης. Γι ?αυτό και η χρήση είναι ταυτόχρονα απόρριμμα και ταφή στη «χωματερή» των συνειδήσεων. Πρέπει η «είδηση» να προκαλεί τον εντονότερο δυνατό εντυπωσιασμό αλλά μόνο για ορισμένες ώρες, αφού θα υποκατασταθεί οπωσδήποτε από καινούριες «πληροφορίες», εξίσου ή περισσότερο συναρπαστικές.
Δεν ενδιαφέρουν τα γεγονότα, η λογική τους, η διασάφηση των συνθηκών, των προϋποθέσεων και των σκοπιμοτήτων που τα προκαλούν. Ενδιαφέρει μόνο η διέγερση της περιέργειας, η ένταση του ψυχολογικού αντίκτυπου ? τελικά η καταναλωτική πρόσληψη της «πληροφορίας» από το κοινό, η μεγιστοποίηση της θεαματικότητας, ακροαματικότητας και αναγνωσιμότητας των ειδήσεων. Η τεράστια Βιομηχανία της «πληροφόρησης» μεταποιεί τα γεγονότα σε ηδονικά καταναλώσιμη «ενημέρωση» ? ποντάρει στη ναρκισσιστική, σαδιστική, μαζοχιστική ή απλώς ευφραντική καταναλωτική απαίτηση.
Προσέξτε μια Κυριακή Βράδυ, μετά το δελτίο ειδήσεων στην τηλεόραση, την παράθεση ονομάτων των συντελεστών και των ειδικοτήτων που εργάστηκαν για να παραχθεί μέσα στην εβδομάδα ο καταιγιστικός όγκος του υλικού της «πληροφόρησης» μας. Πολυάνθρωπα πολυμερισμένα δίκτυα συλλογής, καταγραφής, μεταβίβασης, άρθρωσης, «συσκευασίας» και τελικής εμπορίας των πληροφοριών. Ξεπερνούν τα εθνικά σύνορα και συγκροτούν μια παντοδύναμη διεθνή διακίνηση νομίμων παραισθησιογόνων, που δε συγκρίνεται σε αποδοτικότητα και ισχύ με την ομόλογη εμπορία των ναρκωτικών ? έστω και αν υστερεί σε
«τζίρο». Είναι παραισθησιογόνος η εμπορευματοποιημένη «πληροφόρηση» σήμερα, γιατί, «αντί να ξυπνάει τον κόσμο, τον κάνει να κοιμάται Βαθύτερα, καθώς τον μαθαίνει να ονειρεύεται ότι είναι ξύπνιος».
Η μαστροπεία της είδησης, η χρήση της για την αποχαύνωση των μαζών, ξεγυμνώνεται απροκάλυπτα στην τηλεοπτική εξίσωση και ισοτιμία της πολιτικο-κοινωνικής και της αθλητικής μας «ενημέρωσης». Μια σύνοδος υπουργών Γεωργίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που κρίνει τις τύχες εκατομμυρίων αγροτών, έχει το ίδιο ή λιγότερο τηλεοπτικό χρόνο οπό την είδηση για ένα «ντέρμπι» ποδοσφαίρου ή καλαθοσφαίρισης. Μια σφαγή αμάχων ή η σύλληψη ενοχλητικών για κάποιο καθεστώς δημοσιογράφων υποβιβάζεται ακόμη περισσότερο σε σύγκριση με τις αθλητικές ειδήσεις. Κορύφωμα αυτών των τηλεοπτικών ιεραρχήσεων είναι τα δελτία ειδήσεων «σε ένα λεπτό». Όσος χρόνος διατίθεται για τους τίτλους της πολιτικο-κοινωνικής ενημέρωσης, ίσος ή περισσότερος για τον ψυχοπαθολογικό κρετινισμό του «φιλαθλητισμού».
Έτσι, οι σκανδαλωδώς κερδοσκοπικές εταιρείες του εμπορευματικού-επαγγελματικού αθλητισμού συγκροτούν μέσω του τηλεοπτικού θεάματος άξονα συμφερόντων, ισχυρότερο και οπό την πολιτική εξουσία. Μόλις προ ημερών, με νωπή την εξέγερση των αγροτών και επικείμενη νέα εξέγερση, ομόφωνα η Βουλή των Ελλήνων απάλλαξε τους παίκτες της καλαθοσφαίρισης από φορολογικές οφειλές τους ? χώρια τα χρέη εκατοντάδων δισεκατομμυρίων που κάθε τόσο χαρίζονται στις εταιρείες του επαγγελματικού αθλητισμού. Καμιά κυβέρνηση και κανένα κόμμα δε διανοείται να δυσαρεστήσει τα ινδάλματα της μαζικής «φίλαθλης» υστερίας ούτε να θίξει την πλουτοφόρο αξιοποίηση της υστερίας από το τηλεοπτικό θέαμα.
Οι αποχαυνωτικές ιεραρχήσεις των «ειδήσεων» συνοδεύονται και από την αυτονόμηση κάθε πληροφορίας, την «ξεκρέμαστη» αποσπασματική εκφορά της. Από τη μικρή οθόνη, συχνά και από τις στήλες των εφημερίδων, παρελαύνουν περιστατικά και περιστασιακά συμβάντα δίχως ερμηνευτικό πλαίσιο, δίχως αναφορά στις αιτίες που τα προκάλεσαν και στις συνέπειες που θα έχουν. Είναι ένα πανόραμα φαινομενικότητας συμπτωμάτων, μια διαπιστωτική ξενάγηση στην επιφάνεια του επικαιρικού γίγνεσθαι της πολιτικής ή της οικονομίας. Οι εσωκομματικές αντιπαραθέσεις στην αξιωματική αντιπολίτευση, ή η διαφορά πολιτικών θέσεων του υπουργού Άμυνας και του πρωθυπουργού, ενδιαφέρουν τη Βιομηχανία της «πληροφόρησης» μόνο για τη διέγερση της περιέργειας που προκαλούν στο κοινό, την ένταση του ψυχολογικού τους αντίκτυπου. Δεν υπάρχει (ή είναι υποτυπώδης) η σύνδεση των γεγονότων με τα στοιχειώδη της πολιτικής και ιστορικής ανάλυσης, με συναρτήσεις, επιπτώσεις, προοπτικές για την πορεία της πατρίδας και του κοινωνικού μας σώματος, την ποιότητα της ζωής μας, τη συλλογική μας αξιοπρέπεια.
Αξίζουν την τιμή και το θαυμασμό μας όσοι δημοσιογράφοι αντιστέκονται στη λογική της «χωματερής», της εμπορικά καταναλώσιμης πληροφορίας. Όσοι επιμένουν με πάθος στη μαστορική της δημοσιογραφίας: Να «χτίζουν» την είδηση με το υλικό της επικαιρότητας ιεραρχώντας την ενημέρωση ως υπέρτερη του εντυπωσιασμού, ενεργοποιώντας τη σκέψη και την κρίση του πολίτη, την αφύπνιση του στις ευθύνες του.
Να αναγγείλεις τον αποκλεισμό των εθνικών οδών από τα γεωργικά τρακτέρ είναι πληροφορία. Να καταγράψεις την επιχειρηματολογία των καταληψιών και τον κυβερνητικό αντίλογο είναι μια πρόσθετη αναλυτική πληροφόρηση. Να συνδέεις την περιστατική αντιδικία με το γεγονός ότι το 1996 το 116% των κρατικών εισπράξεων κάλυψαν τοκοχρεολύσια (επομένως ολόκληρος ο δημόσιος Βίος λειτούργησε μόνο με δανεικά) αυτό είναι συγκρότηση είδησης με άξονα και ραχοκοκαλιά. Ενημερώνει για τις αιτίες της αντιπαλότητας πολίτη και κράτους, αφυπνίζει στην ανάγκη ριζικών θεσμικών αναδιαρθρώσεων, ενηλικιώνει τον πολίτη στην απεξάρτηση του από ένα αφερέγγυο κομματικό σύστημα, που τον εμπαίζει με ακάλυπτες «παροχές».
Η ασυμβίβαστη δημοσιογραφία είναι προκεχωρημένη γραμμή άμυνας στην ανθρώπινη αλλοτρίωση που επιβάλλει η καταναλωτική «πληροφόρηση».
(Χρ. Γιανναράς, από τον ημερήσιο τύπο)